Τετάρτη, 20 Οκτωβρίου 2021 11:15

«Μια στιγμή μέσα στο χρόνο»: γράφει η Ελένη Πριοβόλου

Δεν είμαι πάντα σε θέση να απαντήσω γιατί γράφω ένα μυθιστόρημα ή ποιος είναι ο λόγος που ασχολούμαι με ένα συγκεκριμένο θέμα. Μελετώ πολύ την ιστορία και έχω μάθει να σκέπτομαι πολιτικά και να φιλοσοφώ. Έτσι μοιραία οδηγούμαι σε ανάλογα συγγραφικά ταξίδια. Δεν είναι ταξίδια αναψυχής. Ματώνουν. Μέσα από τα βιβλία μου πασχίζω να βρω μιαν αλήθεια μέσα στα τόσα ψεύδη που διδαχτήκαμε για το παρελθόν αλλά και που τα ζούμε ως παρόν.

Σε μια ηλικία λοιπόν που το παρελθόν είναι πιο μακρύ από το μέλλον και με αναπάντητα ακόμα πολλά ερωτήματα, μου προέκυψε ο ήρωας Φωκάς Κορέσιος, καθηγητής της φιλοσοφίας και μύθος του φιλοσοφικού στοχασμού.
Τον συναντούμε αποσυρμένο στο κτήμα του στην Αίγινα όπου πλέον μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας καλλιεργεί μια ποικιλόμορφη χλωρίδα και πανίδα στην οποία αφοσιώνεται με πάθος και την βαφτίζει ατμόσφαιρα.

Η σκηνοθέτρια Άσπα Παμπλέκη τον αναζητεί προκειμένου να κάνει ντοκιμαντέρ με θέμα την πολυτάραχη ζωή και το έργο του. Ο καθηγητής ενδίδει, αλλά στην πραγματικότητα την επιλέγει ως εξομολόγο, για να παραδώσει στην ιστορική αλήθεια τα απόκρυφα ευαγγέλιά του, όπως τα αποκαλεί ο ίδιος.

Η αφήγηση του καθηγητή και η αναδρομή στο παρελθόν είναι πρωτοπρόσωπη και το βιβλίο παίρνει τη μορφή ντοκιμαντέρ. Εκείνος περιγράφει το περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγάλωσε, τον στρατιωτικό πατέρα του, φίλο του Ιωάννη Μεταξά και θαυμαστή του Χίτλερ, τη μύησή του στην ερωτική πράξη –θα το λέγαμε βιασμό– από την γαλλίδα δασκάλα του στην τρυφερή ηλικία των εννέα ετών, την απειθή εφηβεία του, την υποχρεωτική στράτευσή του στην ΕΟΝ του Μεταξά, την ομόφυλη σχέση του με τον νεαρό ποιητή και φιλόσοφο Ελπήνορα Ισηγόνη και μετά τη σχέση ζωής με την αδελφή του Ελπήνορα, τη δυναμική δασκάλα του Γαλλικού Ινστιτούτου, Σοφία Ισηγόνη. Μέσα στον μεγάλο έρωτα βρίσκει τους δυο νέους ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος. Παρασυρμένοι από το κλίμα της αστικής νεολαίας της εποχής στρατεύονται στο ΕΑΜ και παίρνουν μέρος στον αντιστασιακό αγώνα.

Mέσα από την αφήγηση ζωντανεύουν μνήμες της Αθήνας με το πατάρι του Λουμίδη, το καφενείο του μπαρμπα-Γιάννη στη Δεξαμενή, το Γαλλικό Ινστιτούτο, τη Στοά Αρσάκη, το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, τη Στοά της Όπερας. Ήταν για μένα μια πολύ γοητευτική έρευνα, για να ανασυστήσω μέσα από το φωτογραφικό υλικό την Αθήνα της εποχής του Μεσοπολέμου μέχρι το τέλος του Β’ παγκοσμίου πολέμου.

Ο πόλεμος τελειώνει και ο εμφύλιος μοιάζει αναπόφευκτος. Ούτε στον Φωκά ούτε στη Σοφία αρέσει το κλίμα όπως διαμορφώνεται τόσο στην κοινωνία όσο και στους κόλπους του ΕΑΜ. Έτσι, αποφασίζουν να αφήσουν τη χώρα και να εγκατασταθούν στο Παρίσι, την εποχή που η αφρόκρεμα της ελληνικής νεολαίας λαμβάνει υποτροφία από το Γαλλικό κράτος και αναχωρεί για τη Γαλλία με το πλοίο Ματαρόα.

Στη Γαλλική πρωτεύουσα ο Φωκάς, σπουδάζει φιλοσοφία στη Σορβόννη και αρχίζει να κρατάει τις πρώτες σημειώσεις πάνω στα φιλοσοφικά ρεύματα. Οι δυο νέοι επιδιώκουν και καταφέρνουν να μπουν στον κύκλο των υπαρξιστών –Σάρτρ, Μποβουάρ, Μερλώ Ποντύ, Καμύ, Μπορίς Βιάν, Ζυλιέτ Γκρεκό– και αρχίζουν κοντά τους έναν άλλο βίο. Ελευθεριότητας και συνάμα φιλοσοφικής αναζήτησης. Ο Φωκάς ζηλεύει πολύ την δημοφιλία του Σάρτρ και αρχίζει να παρακολουθεί τη μέθοδό του στο να κατακτάει τα πλήθη. Στη διαμάχη του Καμύ με τον Σάρτρ παίρνει τη θέση του Καμύ από ανταγωνισμό προς τον Σάρτρ και αυτή η σχέση θα του ανοίξει δρόμους για ένα λαμπρό μέλλον, αλλά και στην αυτογνωσία…

Το βιβλίο είναι πολιτικό και φιλοσοφικό. Είναι ένα μυθιστόρημα και προσωπικής μου αναζήτησης πάνω στα ερωτήματα του εγώ και του είναι. Του χρόνου του σκλαβωμένου στους ωροδείκτες και του άχρονου που έχει σχέση με το κορυφαίο ερώτημα του φιλοσοφικού στοχασμού: «Τι το Ον». Μιλάει για την ελευθερία στις επιλογές. Για τη θέση του ατόμου μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι και τον άνθρωπο ως υποκείμενο της ιστορίας και της πολιτικής. Αν και για μένα Ιστορία και πολιτική συναντιούνται.

Έπλασα ουσιαστικά έναν αντιήρωα, με πολλά ελαττώματα, με ατιμίες, μικρά και μεγαλύτερα ανομήματα και ψεύδη αφήνοντας στον αναγνώστη το δικαίωμα να τον αγαπήσει ή να τον μισήσει αλλά και να απαντήσει στο ερώτημα: Κατά πόσον πρέπει να συνδέουμε το έργο ενός καλλιτέχνη ή ενός δημιουργού με τη ζωή του;

 

Ελένη Πριοβόλου

Δημοσιεύθηκε στο ΕΡΤ News, στις 26-08-2021.