Ένας παγκοσμίου φήμης διανοητής, ο Κορέσιος, ο οποίος αρχίζει τη λαμπρή πανεπιστημιακή του καριέρα μετά την Κατοχή, στην καρδιά των φιλοσοφικών και πνευματικών αναζητήσεων της εποχής, στο Παρίσι, είναι ο κεντρικό ήρωας του νέου βιβλίου της Ελένης Πριοβόλου.

Από το Παρίσι στην Αίγινα αναζητώντας την εσωτερική γαλήνη

Ένας άνθρωπος που θα βρεθεί στον κόσμο του υπαρξισμού και από εκεί θα κρίνει τις ριζοσπαστικές ιδέες ενός ολόκληρου αιώνα αλλά και θα τεκμηριώσει την προσωπική του φιλοσοφική θεωρία. Η αφηγηματική ροή του κειμένου τον συναντά στην Αίγινα, σε μεγάλη πια ηλικία, να βιώνει όλα όσα ο ίδιος διατύπωσε περί εσωτερικής γαλήνης ως πηγή της αλήθειας, έχοντας επιλέξει να αποσυρθεί στη μοναχικότητα που διασφαλίζει την ενδοσκόπηση και κατ’ επέκταση στην ανάσυρση των αληθειών που συντελούν στην αυτογνωσία.

Από την άλλη μια σκηνοθέτιδα, η Άσπα Παμπλέκη, θα τον πλησιάσει με σκοπό να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή του. Στην προσφερόμενη νεότητά της, ελπίζοντας στη διαφορετική οπτική γωνία του χρόνου ή στην αμείλικτη κριτική του, ο Κορέσιος θα βρει μια εξομολόγο. Ένα αντιστύλι για να ακουμπήσει επάνω του τις ανησυχίες και τα ένοχα μυστικά του, ακόμα και τα εγκλήματα που χρειάστηκε να κάνει για να κερδίσει τον έπαινο και τη δόξα. Ενδίδοντας στο αίτημά της για το ντοκιμαντέρ θα αρχίσει μια ιδιότυπη εξιστόρηση από τα πρώτα χρόνια της ζωής του στις αρχές της δεκαετίας του ’30, τότε που θα γνωρίσει την καταπίεση από τον πατέρα του, έναν φιλοφασίστα στρατιωτικό, την επιβολή εκ μέρους του μιας αυστηρής πειθαρχίας που καθόρισε το μέλλον του. Ο Κορέσιος θα προχωρήσει την αφήγησή του στα χρόνια της έκλυτης ζωής κατά την εφηβεία του, στη στράτευσή του στη μεταξική νεολαία και αργότερα στην ανατρεπτική προσχώρησή του στο ΕΑΜ. Αμέσως μετά την Απελευθέρωση θα βρεθεί μαζί με τη σύντροφό του στη Γαλλία, έχοντας κερδίσει μια υποτροφία από το Γαλλικό Ινστιτούτο.

Η συνάντηση με τους κορυφαίους διανοητές του εικοστού αιώνα και με τα φιλοσοφικά ρεύματα της εποχής, όπως θεμελιώθηκαν από τους υπαρξιστές και τους υπερρεαλιστές, η γνωριμία του, χάρη στη σύντροφό του, με τον Αλμπέρ Καμύ, τον Μαλρώ, τη Σιμόν ντε Μποβουάρ και τον Ζαν-Πολ Σαρτρ θα οδηγήσουν τα βήματά του προς μια εξελικτική πορεία στον χώρο του φιλοσοφικού στοχασμού. Κι ενώ εκείνοι μιλούν για τη ζωή και την τέχνη και οραματίζονται την αλλαγή του κόσμου μέσω νέων, καινοτόμων ιδεών βιώνοντας, εν τέλει την απογοήτευση της συνειδητοποίησης ότι τίποτα τελικά δεν μπορεί να γίνει όπως υπαγορεύει η συνείδησή τους και ο φιλοσοφικός τους στοχασμός, ο ίδιος θα αντιληφθεί πολύ γρήγορα ότι μπορεί η φιλοσοφία να είναι η ίδια η ζωή και πως η αληθινή ευτυχία βρίσκεται στην απλότητα της επαφής με τη φύση, με τους ανθρώπους που αγαπάμε, με την ηρεμία της εσωτερικής ισορροπίας.

Φιλοσοφικές ιδέες μιας εποχής σε ένα πολυεπίπεδο έργο

Η Πριοβόλου δεν στέκεται όμως μόνο σ’ αυτό το επίπεδο. Αυτό που την ενδιαφέρει είναι κυρίως να αναδείξει τόσο τις φιλοσοφικές ιδέες μιας εποχής όσο και το πολιτικό πλαίσιο στο οποίο αναδύθηκαν. Ιστορικό, φιλοσοφικό, πολιτικό και κοινωνικό αλλά στη βάση του πρωτίστως ανθρωπιστικό το μυθιστόρημά της καταγράφει την πολιτική και κοινωνική ανθρωπογεωγραφία της πολιτισμικής διανόησης καθώς και της εποχής που αναπτύχθηκε, παρουσιάζει πολιτικά και ιστορικά γεγονότα που τη σημάδεψαν και εστιάζει στον ανθρωπισμό ως το μέγιστο αγαθό και τη μοναδική οδό προς την ευτυχία, την αυτογνωσία, την αυτοσυνείδηση, την αυτοδιάθεση.

Πολυσήμαντο, πολυεπίπεδο και πολύτροπο έργο, διάστικτο από στοχασμούς που διαχέονται στο κείμενο και ισορροπούν τη σκέψη του αναγνώστη ή την εξαναγκάζουν να στραφεί σε νέες συνθήκες, με αδρούς ήρωες και με τη γλωσσική αγωγή που χαρακτηρίζει την πολύπειρη συγγραφέα στο σύνολο του έργου της το βιβλίο αυτό είναι ένα μυθιστόρημα αξιώσεων, ένα εγχειρίδιο δημιουργικής γραφής και φιλοσοφικής σκέψης, που αναδεικνύει ότι η Ελληνική λογοτεχνία μπορεί ακόμα να περηφανεύεται για την παραγωγή της.

Τέσυ Μπάιλα

Δημοσιεύθηκε στο Book Press, στις 14-07-2021.