Δευτέρα, 24 Ιουνίου 2019 09:52

"Στη Ζωή Νωρίς Νυχτώνει", από τη Βαρβάρα Μικέλλη

Τα τελευταία χρόνια η Ιστορία, είτε σαν συλλογική είτε σαν ατομική περιπέτεια, έχει επηρεάσει βαθύτατα τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία, με αποτέλεσμα πολλοί συγγραφείς να αντλούν την έμπνευσή τους απ' αυτή. Προσωπικές ή συλλογικές ιστορίες διαπλέκονται αξεδιάλυτα με ιστορικές συγκυρίες και συμβάντα, σημαντικά ή λιγότερο σημαντικά, ζωές αλλάζουν, ελπίδες σβήνουν σε μια ατέρμονη εναλλαγή του ιστορικού με τον μυθιστορηματικό χρόνο. Του μύθου με την πραγματικότητα.

Στην κατηγορία αυτών των συγγραφέων ανήκει και η Ελένη Πριοβόλου, που στην πολύχρονη μυθιστορηματική της παραγωγή τα ιστορικά γεγονότα αποτελούν βασικό θεματικό υλικό πολλών έργων της.

Ετσι και στο νέο της μυθιστόρημα «Στη ζωή νωρίς νυχτώνει» (Εκδόσεις Καστανιώτη, 2019) η νεότερη Ιστορία είναι πανταχού παρούσα και συνδέεται με τις περιπέτειες δύο γυναικών, της Αριας και της Οριάν, τις οποίες ενώνει μια δυνατή φιλία που κράτησε μια ολόκληρη ζωή.

Η συγγραφέας, με τη διαχείριση της πλοκής, την αφηγηματική της άνεση, την ακρίβεια της μυθιστορηματικής σύνθεσης, τις λεκτικές αποτυπώσεις, κατορθώνει να μεταφέρει το παρελθόν μέσα στο παρόν, την μικροϊστορία μέσα στην Ιστορία παρασύροντας τον αναγνώστη σε φανταστικές και νοηματικές αποδράσεις.

Με δύο εναλλάξ διηγήσεις, που η μία εισχωρεί μέσα στην άλλη, παρακολουθεί τις διαδρομές των δύο βασικών ηρωίδων της -άλλοτε παράλληλες και άλλοτε τεμνόμενες- σε Ανατολή και Δύση, στο παρελθόν και το παρόν (δικτατορία των συνταγματαρχών, αντιδικτατορικός αγώνας, πόλεμος στο Λίβανο κ.ά.), με χρονικό άξονα τη δεκαετία του '60 έως το 2015 και γεωγραφικούς προσδιορισμούς την Ελλάδα, τον Καναδά και τον Λίβανο.

Οι μυθιστορηματικές ηρωίδες της Πριοβόλου, αλλά και άλλα πρόσωπα που μετέχουν στην πλοκή, δοκιμάζονται σε «ακραίες συνθήκες» και προχωρούν στη ζωή κάτω από το βάρος μιας σκληρής πραγματικότητας που δεν καθορίζουν. Βιώνουν αναπάντεχες καταστάσεις, παλεύουν με τη φθορά και τον θάνατο, αναζητούν την ουτοπία της ευτυχίας.

Γνωρίζουν τη βία, τη φρίκη του πολέμου, τον ξενιτεμό, τον πόνο, αλλά και τη φωτεινή πλευρά των ανθρώπων, αγωνίζονται και οραματίζονται έναν καλύτερο κόσμο. Η Αρια και η Οριάν θα χαθούν κάποια στιγμή στην απεραντοσύνη του κόσμου, θα ενηλικιωθούν βίαια, αλλά στο τέλος θα βρεθούν πάλι μαζί, κουβαλώντας πληγές στην ψυχή και το σώμα που προσπαθούν να επουλώσουν.

Μέσα από μια σειρά εξομολογήσεων και επώδυνων αναμνήσεων θα φωτίσουν με στοχαστική διάθεση τις καταστάσεις που βίωσαν, τα κοινωνικά και πολιτικά γεγονότα μιας ταραγμένη εποχής που έζησαν «από μέσα», τις υπαρξιακές τους αναζητήσεις, την πορεία της ζωής τους, αλλά και στιγμές ανθρωπιάς, αγάπης και αλληλεγγύης.

Ο κύκλος της αφήγησης θα κλείσει με τον θάνατο της Οριάν, αλλά το βιβλίο θα μείνει ανοιχτό στον αναγνώστη για να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα θέτοντας στη βάσανο της Ιστορίας τη δική του αλήθεια. Οπως και να 'χει, το σίγουρο είναι πως το «Στη ζωή νωρίς νυχτώνει» είναι ένα ενδιαφέρον μυθιστόρημα με πυκνή γραφή και πολιτικές υποδηλώσεις, μια ιστορία για τη φιλία, την περιπέτεια της ύπαρξης, τη μνήμη -που στο βιβλίο αποτελεί οργανικό στοιχείο της αφήγησης- μια ιστορία που προσφέρεται για πολλές αναγνώσεις και ιδεολογικές συγκλίσεις και αποκλίσεις.

 

Βαρβάρα Μικέλλη

 

Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών, στις 22-06-2019.