Πέμπτη, 12 Ιανουαρίου 2023 13:52

Το δέντρο με τις φωλιές: Μια βαθιά ανθρώπινη ιστορία με πολιτικές προεκτάσεις

Η Ελένη Πριοβόλου υπογράφει μια βαθιά ανθρώπινη ιστορία, βγαλμένη μέσα από τη ζωή, εμποτισμένη από την ανάγκη της να προσεγγίσει ιδεολογικά θέματα κοινωνικής κριτικής.

Πώς γίνεται να αποδεχτεί κανείς τον έτερο; Τον ξένο; Τον αλλόθρησκο, τον πρόσφυγα, τον μετανάστη και να καταδικάσει εντός του την εκμετάλλευση, τη δουλεία στην οποία εξαναγκάζεται, τη ζωή χωρίς παρελθόν και ένα αβέβαιο μέλλον; Πώς αποδέχεται κανείς την κακοποίηση που μπορεί να υποστεί ένας τέτοιος άνθρωπος και μάλιστα από τους πιο δικούς του ανθρώπους; Και πόσο θάρρος χρειάζεται για να ανοίξει τις δικές του φτερούγες και να πετάξει μαζί του σε μια κοινή μοίρα; Να φτιάξει μια νέα φωλιά; Πώς αγκαλιάζει κανείς έναν άνθρωπο- πουλί που το μόνο που αποζητά είναι να πετά ελεύθερος πάνω από μια νέα πατρίδα; Φιλιώνει ποτέ ένα αποδημητικό πουλί με τον άνθρωπο; Μπορεί να τον εμπιστευτεί άραγε;

Ιδιαίτεροι προβληματισμοί που γίνονται αντικείμενο της αφηγηματικής της Ελένης Πριοβόλου σ’ αυτό το κοινωνικό μυθιστόρημα ανθρωπολογικών και οικολογικών προεκτάσεων και ορίζουν μέσα από μια ευφάνταστη ιστορία τον τρόπο που δυο άνθρωποι μπορούν να ενώσουν τη μοναξιά τους, να μετουσιώσουν την ανάγκη τους για φυγή από το περιθώριο σε μια κοινή πορεία πέρα από τις κοινωνικές συμβάσεις, τις κοινωνικοπολιτικές πεποιθήσεις και τις νοοτροπίες ζωής, πέρα από τις διακρίσεις και τα λάθη που περιθωριοποιούν κοινωνικές ομάδες και ορίζουν τον τρόπο ζωής τους.

Η πρωταγωνίστρια του μυθιστορήματος αυτού είναι η Μαρία, μια γυναίκα που αγαπά τα λουλούδια της και τη μοναξιά της, που έχει αποφασίσει να κρατήσει από την κληρονομιά του πατέρα της ένα σπίτι σε ένα μικρό κομμάτι γης και έχει στήσει εκεί μια επιχείρηση δική της, καλλιεργώντας λουλούδια. Όλοι στην οικογένεια τη θεωρούν διαφορετική σε έναν βαθμό και η Μαρία, απομονωμένη εκεί παρατηρεί τη μετατροπή των αδελφών της σε ανθρώπους που δε διστάζουν για ίδιο όφελος να «νοικιάζουν» μετανάστες από δουλέμπορους, να τους φέρονται άδικα και με σκληρότητα και να τους εκμεταλλεύονται οικτρά, στερώντας τους πρώτα τα χαρτιά και την αξιοπρέπειά τους. Η συνείδησή της δεν μπορεί να αποδεχτεί όλα όσα γίνονται. Θα αποφασίσει να σώσει από αυτή την κατάσταση τουλάχιστον έναν άντρα, τον άνθρωπο εκείνο που μοιράζεται την αγάπη της για τα πουλιά και τη φύση και μαζί της συνομιλεί τη γλώσσα των πουλιών, μια γλώσσα ταξίδι επιστροφής στην παρθενικότητα του κόσμου.

Ο δρόμος του λυτρωμού αυτού του άντρα δεν θα είναι εύκολος για κανέναν και πολύ περισσότερο για την ίδια τη Μαρία. Τεράστια οικογενειακά προβλήματα θα δημιουργηθούν από τις αποφάσεις της και η ίδια θα βρεθεί στο κέντρο της δίνης που θα προκαλέσουν. Ωστόσο, η Μαρία ξεχειλίζει ανθρωπιά, ξέρει πως ο κόσμος πρέπει να αλλάξει και αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν ο καθένας μας αποφασίσει πως κάθε μικρή ή μεγάλη του πράξη μπορεί να γίνει αφετηρία αυτής της αλλαγής. Μόνο αν συνειδητοποιήσει το μέγεθος της συμμετοχής του σε μια νέα πραγματικότητα.

Ο στοχασμός της Πριοβόλου δεν επικεντρώνεται μόνο σ’ αυτό όμως. Μέσα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου η συγγραφέας βρίσκει τον τρόπο να στηλιτεύσει την απομάκρυνση του ανθρώπου από τη φύση και τα αποτελέσματά της, συχνά ολέθρια για την ψυχική ισορροπία του, την ανάγκη της επιστροφής στη χαμένη αθωότητα, τη δύναμη της αντίδρασης σε κοινωνικά καταστροφικές συμπεριφορές, την πάταξη της δουλείας και της σκλαβιάς των ανθρώπων, την αφομοίωση των ξένων στοιχείων σε μια χώρα, την εξελικτική πορεία της κοινωνίας μέσα από τη συνοδοιπορία, την αλληλεγγύη, την ανθρωπιά, την αποδοχή της ετερότητας και εν τέλει την αφομοίωση της.

Ο συμβολισμός του μετανάστη με τα πουλιά, της ελευθερίας με το άνοιγμα των φτερών των αποδημητικών πουλιών, της συναδέλφωσης με την ανάγκη της Μαρίας να χαρίσει μια ταυτότητα σε έναν άλλο, ξένο και αδύναμο άνθρωπο, η ταύτιση της αθωότητας με την επιστροφή στη φύση, η σμίξη των βαθιά μοναχικών ανθρώπων, ο επαναπροσδιορισμός των ηθικών αξιών μιας παρακμιακής κοινωνίας, όλα αυτά συναποτελούν τον καμβά πάνω στον οποίο η Ελένη Πριοβόλου φιλοτεχνεί το πορτρέτο αυτής της σύγχρονης ιστορίας.

Όλα αυτά σε ένα γλωσσικό πλαίσιο υψηλής αισθητικής, έναν λεκτικό ορίζοντα που εκτείνεται από την τρυφερότητα στον ρεαλισμό και τον καταγγελτικό λόγο, γραμμένο σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση με σύντομες φράσεις που κινούν τον πνευματικό στοχασμό του αναγνώστη.

Ένα μυθιστόρημα ευρωπαϊκών διαστάσεων για τους ανθρώπους που πετούν σε μια άλλη πατρίδα για να διεκδικήσουν εκεί μια νέα ζωή, τους ανθρώπους που σαν τα πουλιά δε σταματούν να αναζητούν φωλιά αλλά και ελευθερία.

 

ΤΕΣΥ ΜΠΑΙΛΑ

 

Δημοσιεύθηκε στο Culturenow.gr, στις 26-12-2022