Χριστόδουλος Παμπλέκης λέγεται ο πολιτιστικός σύλλογος της Μπαμπίνης Ξηρομέρου. Στην ονοματοδοσία των δρόμων ψάχνω να βρω την ιστορία πίσω από ένα όνομα, μια περιοχή ή μια κατάσταση. Το ίδιο συνέβη και με τον ήρωα του νέου μου μυθιστορήματος, τον Χριστόδουλο Παμπλέκη τον Ακαρνάνα.
Φιλόσοφος του Νέου Ελληνικού Διαφωτισμού διαβάζω. Όμως γιατί τόση σιωπή γύρω από αυτόν; Αναρωτιέται σε άρθρο του στο περιοδικό Τα Ιστορικά ο Φίλιππος Ηλιού.
Μου βιδώθηκε η ιδέα να τον ψάξω. Όχι μόνο μελετώντας τα έργα του καθώς και τα έργα των λίγων μελετητών του στο βάθος του χρόνου, αλλά και βαδίζοντας η ίδια στα ίχνη που άφησε πίσω του. Μαθαίνω ότι χτυπήθηκε από την ευλογιά που τον σημάδεψε ανεξίτηλα και του στέρησε την όραση από το ένα μάτι. Διαβάζω επίσης ότι αγαπούσε τα γράμματα.
Επισκέφτηκα λοιπόν το πρώτο του σχολείο, ήτοι τη Μονή του Αγίου Γεωργίου στην Άνω Πόρτα Μπαμπίνης. Εκεί λειτουργούσε ναρθηκοσχολείο από τα μέσα του 18ου αιώνα. Η περιοχή μαγική, αλλά η μονή εγκαταλειμμένη. Αφημένη στην καλή προαίρεση και πίστη των αιπόλων (παπαδιαμαντικό) της περιοχής.
Συνέχισα την αναζήτηση στους εναπομείναντες –μετά τις απανωτές πυρκαγιές και την ανεξέλεγκτη υλοτομία– βελανιδότοπους της περιοχής του Ξηρόμερου. Εδώ εικάζεται ότι εργαζόταν ο πατέρας του. Διάβηκα τον Αχελώο ποταμό και πέρασα στην περιοχή της Αιτωλίας, με προορισμό τη Λίμνη Τριχωνίδα. Ανέβηκα στην περιοχή Ριγάνη Ναυπακτίας και κατέβηκα στη Ναύπακτο.
Ανέβηκα στα Άγραφα και επισκέφτηκα τα ερείπια του μεγάλου σχολείου, του Ελληνομουσείου, των Αγράφων. Ιδρύθηκε τον 17ο αιώνα από τον δάσκαλο του γένους Αναστάσιο Γόρδιο τον ιατροφιλόσοφο. Από τα Άγραφα ταξίδεψα στο Λιβάδι του Ολύμπου, το Λιτόχωρο και στη Ραψάνη.
Βρήκα τα πατήματα του Χριστόδουλου Παμπλέκη, τα παθήματα και τις οδύνες του, τα σχολειά και τους δασκάλους του, τα εγκλήματα και τις αγαθότητες μιας σημαδεμένης ζωής.
Από τα Άγραφα ταξίδεψα στο Λιβάδι του Ολύμπου, το Λιτόχωρο και στη Ραψάνη. Βρήκα τα πατήματα του Χριστόδουλου Παμπλέκη, τα παθήματα και τις οδύνες του, τα σχολειά και τους δασκάλους του, τα εγκλήματα και τις αγαθότητες μιας σημαδεμένης ζωής.
Αν επιτρεπόταν στις γυναίκες –είναι, βλέπετε, μιαρές οι γυναίκες– θα τρύπωνα και στον Άθω, καθώς ο ήρωας σπούδασε στην κορυφαία σχολή, την Αθωνιάδα Ακαδημία, με δάσκαλο τον Ευγένιο Βούλγαρη. Αυτός τον μύησε στον ευρωπαϊκό διαφωτισμό. Από εκεί διώχτηκε ως αιρετικός και άθεος, μαζί με τον δάσκαλό του και τριάντα ακόμη προοδευτικούς και φιλοπρόοδους νέους.
Ακολουθώντας την πορεία του, έφτασα μέχρι το βενετοκρατούμενο Βουθρωτό. Πέρασα στη Βενετία και από εκεί στη Βιέννη για να καταλήξω στη Λειψία. Εκεί ο ήρωας μου άφησε την τελευταία του πνοή το έτος 1793, αποσυνάγωγος του ορθόδοξου κλήρου και αφορεσμένος από το πατριαρχείο.
Έμαθα πολλά. Κυρίως τον ρόλο της Εκκλησίας στην παιδαγωγία των νέων. Για τον απηνή διωγμό και το κάψιμο των πονημάτων κάθε δασκάλου που προσπάθησε να φέρει στην παιδεία το ευρωπαϊκό πνεύμα, την επιστήμη και τον ορθό λόγο.
Οι δάσκαλοι αυτοί, όπως ο Μεθόδιος Ανθρακίτης, ο Βικέντιος Δαμοδός, ο Θεόδωρος Στουδίτης και ο Χριστόδουλος Παμπλέκης, είχαν το ίδιο όραμα. Αν κάποτε ο Ρωμιός ελευθερωνόταν από τον οθωμανικό ζυγό, έπρεπε να έχει εκπαιδευτεί για να υπάρξει ως πολίτης και να υπηρετήσει την αληθή πολιτική.
Δημοσιεύθηκε στο Short Stories στις 04-04-2024.