«Μαμά, με “Εκείνους”, που γίνονται εμείς, ανακαλύπτω τον εαυτό μου. Αυτό συμβαίνει και όταν σου μιλώ και σου μεταφέρω τις ιστορίες τους. Όταν μιλώ με τον Νιζάμ, είναι σαν να πιάνω κουβέντα με την ψυχή μου. Μαμά. Τα αδέλφια μου μου ρίχνουν κάθε μέρα ανάθεμα που παντρεύτηκα έναν άνθρωπο από το πουθενά. Όμως σε αυτό το πουθενά συναντηθήκαμε. Πέταξε εκείνος, πέταξα εγώ, και βρεθήκαμε πάνω στο δέντρο με τις φωλιές». (σ.137).

Η Ελένη Πριοβόλου μας ξαφνιάζει κάθε φορά με τα θέματα των βιβλίων της. Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους και κάθε φορά αποδίδεται τέλεια το κλίμα και η ατμόσφαιρα της εποχής. Είναι φανερό ότι δεν γράφει τα λογοτεχνικά της έργα ελαφρά τη καρδία, αλλά με μελέτη, σκέψη, λογοτεχνική φαντασία και ιδιαίτερη ευαισθησία.

Όσο μεγαλώνω τόσο πιο δύσκολη γίνεται η ανάγνωση βιβλίων. Όμως, κάποιες φορές τα βιβλία γίνονται μια ζεστή αγκαλιά και μια παρέα που δύσκολα αποχωρίζομαι. Ταχυδρομικά, έλαβα δώρο το νέο βιβλίο της φίλης συγγραφέως Ελένης Πριοβόλου «Το δέντρο με τις φωλιές». Η αφιέρωση της μοναδική και εγκάρδια που σα βάλσαμο έσταξε στην καρδιά μου. Τοποθέτησα το βιβλίο στις εκκρεμότητες διότι τέλειωνα ένα άλλο που μάλλον με άφηνε αδιάφορο.

Η πολυγραφότατη Ελένη Πριοβόλου, μετά την έκδοση του τελευταίου μυθιστορήματός της με τίτλο «Μια στιγμή μέσα στον χρόνο» (2021), επανέρχεται με ένα ακόμα κοινωνικό-πολιτικό μυθιστόρημα για ενήλικες, προηγήθηκε η νουβέλα «Η καραμέλα» (2017). «Το δέντρο με τις φωλιές» είναι, όπως πολύ σωστά αναφέρεται και στο οπισθόφυλλο, «Ένα βιβλίο για τους ενδημικούς και αποδημητικούς ανθρώπους, που σαν τα πουλιά ψάχνουν να βρουν ασφαλές καταφύγιο, πάντα απάτριδες και πάντα κυνηγημένοι.»

Το δέντρο με τις γραφές
 
Ευθύς εξαρχής λέω ότι με συγκινούν τα θέματα που ξανοίγονται στον κοινωνικό χώρο, αφουγκράζονται την κίνηση της ιστορίας και συνομιλούν με τις πολιτικές εξελίξεις. Ας έχει περάσει από πάνω μας ο οδοστρωτήρας της οικονομικής, της κοινωνικής και της επιδημιολογικης κρίσης, λογοτεχνικώς επιμένουμε στο φάσμα του εγώ, της ιδιωτικής μνήμης, της γλώσσας και της αυτονααφορικότητας – πράγμα όχι κατά ανάγκη κακό, αλλά σίγουρα μη επαρκές για την αισθητική έκφραση της πραγματικότητας. Κι ενώ στη μουσική δημιουργία πληθαίνουν οι καλλιτέχνες που εισάγουν το κοινωνικοπολιτικο θέμα στο έργο τους, και μάλιστα με πολύ αιχμηρό στίχο, στον χώρο της γραφής είναι μετρημένοι αυτοί που καταγίνονται με τέτοια θέματα και παράγουν κριτικό λόγο – ανάμεσά τους ένα απ’ τα πρώτα ονόματα που φέρνω στο μυαλό είναι η Ελένη Πριοβόλου.

Η Ελένη Πριοβόλου υπογράφει μια βαθιά ανθρώπινη ιστορία, βγαλμένη μέσα από τη ζωή, εμποτισμένη από την ανάγκη της να προσεγγίσει ιδεολογικά θέματα κοινωνικής κριτικής.

Η Ελένη Πριοβόλου είναι ως συγγραφέας γνωστή κυρίως για τα κοινωνικό-ιστορικά της μυθιστορήματα και για τα μυθιστορήματά της για εφήβους και νέους.

Έχει ακόμα γράψει βιβλία για αναγνώστες μικρής ηλικίας και τέλος μυθιστορήματα με φαινομενικά ρεαλιστική υπόθεση, αλλά που στην ουσία χρησιμοποιούν με ένα εντελώς πρωτότυπο τρόπο, την φαντασία ως υποστηρίκτρια του ρεαλισμού και της πολιτικής κριτικής.

Ο φιλόσοφος και διανοητής Φωκάς Κορέσιος, μία λαμπρή μορφή του ελληνικού πνεύματος τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, μετά από μια σειρά αρνήσεων αφήγησης της ζωής και του έργου του, αποφασίζει στη αυγή του 21ου αιώνα να χαρίσει στη σκηνοθέτρια Άσπα Παμπλέκη, το ρόλο της εξομολόγου του με σκοπό να γυριστεί ένα ντοκιμαντέρ για τη μέχρι τώρα ζωή του. Έτσι ο εθνικοπατριωτισμός της προπολεμικής καλής κοινωνίας των Αθηνών, οι μέρες του έπους του ’40 και της αντίστασης κατά του γερμανικού φασισμού μαζί με τις πρώτες κινήσεις της εμφύλιας διαμάχης, λίγο πριν την μεταπήδηση στο Παρίσι της διανόησης, και συγκεκριμένα στους λογοτεχνικούς και φιλοσοφικούς κύκλους του Ζαν Πωλ Σαρτρ, της Σιμόν ντε Μποβουάρ και του Αντρέ Καμύ και την οριστική επιστροφή στην Αίγινα τη δεκαετία του ’80, εισβάλλουν ως ιστορικό φόντο ενός πολυεπίπεδου μυθιστορήματος, που παρότι απέχει παρασάγγας από ένα τυπικό ιστορικό μυθιστόρημα- καθώς εξυπηρετεί μια πιο ειλικρινή σκοπιά, δεν πρέπει εντούτοις να παραβλέψουμε το ιστορικό ντύμα με το οποίο έχουν ενδυθεί οι σελίδες του καθρεφτίζοντας, ως επί το πλείστον, τη σύσταση της ελληνικής αστικής κοινωνίας του 20ου αιώνα.

Ματωμένα φραουλοχώραφα, μετανάστες εργάτες, μαύρη εργασία και άγρια εκμετάλλευση, πατριαρχία και συναισθηματική κακοποίηση, ρατσισμός, επιθέσεις της ελληνικής Κου Κλουξ Κλαν, αγορασμένες ψήφοι για τους «δικούς» πολιτικούς, «λαδωμένες» αρχές, οικογενειακά δράματα, όλες οι παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας του 21ου αιώνα, αλλά και η πρόταση-ελπίδα για την καλλιέργεια της αγάπης και τη συμφιλίωση του ανθρώπου με τη φύση και τη φύση του, διατρέχουν με ενδιαφέροντα τρόπο το νέο βιβλίο της Ελένης Πριοβόλου «Το δέντρο με τις φωλιές» (εκδόσεις Καστανιώτη).

Μια αφήγηση σε δύο επίπεδα επιλέγει η Ελένη Πριοβόλου στο πρόσφατο μυθιστόρημά της (Μια στιγμή μέσα στο χρόνο, εκδόσεις Καστανιώτη). Με τον ρυθμό που καθορίζει η τριτοπρόσωπη αφήγηση (κλασική επιλογή που διατρέχει την πλοκή) στο ένα επίπεδο, με την ενδιαφέρουσα διαπλοκή της πρωτοπρόσωπης φωνής στο δεύτερο επίπεδο, διακόπτεται η ευθύγραμμη χρονική σειρά των γεγονότων και πηγαίνοντας προς το παρελθόν αποκαλύπτονται όσα το παρόν συγκαλύπτει τεχνηέντως. Στο κέντρο της ιστορίας βρίσκεται μια συνέντευξη που η σκηνοθέτις Άσπα Παμπλέκη επιθυμεί να πάρει από τον διακεκριμένο υπαρξιστή φιλόσοφο Φωκά Κορέσιο, για τις ανάγκες ενός ντοκιμαντέρ με θέμα τη ζωή και τη σκέψη του. Πόση αλήθεια, όμως, χωράει σε ανάλογα εγχειρήματα; Πόσο καλά μπορεί να κρύψει αλήθειες σκληρές από τη ζωή του, όποιος βρίσκεται στο προσκήνιο της δημοσιότητας; Αλλά και πόσο διατεθειμένος είναι ο συγκεκριμένος διανοητής να ακολουθήσει την πεπατημένη για να διατηρηθεί αλώβητη η δημόσια εικόνα του; Ο Φωκάς Κορέσιος θα μας εκπλήξει. Και η σκηνοθέτις, με τη σειρά της, πόσο καλά θα ανταποκριθεί μπροστά στις απρόβλεπτες αποκαλύψεις; Αυτά τα δύο πρόσωπα, με τις παράλληλες αντιδράσεις τους, αλλά και τα δύο χρονικά επίπεδα της αφήγησης, θα αποτελέσουν τον καμβά της ιστορίας για την άξια συγγραφέα που ακόμη μια φορά θα αποδείξει πόσο καλά γνωρίζει την τέχνη της γραφής στο δύσκολο είδος της μεγάλης αφήγησης.