Ελένη Πριοβόλου: «Για μένα η λογοτεχνία είναι και αυτογνωσία»

Ακούστε το podcast εδώ.

Το δέντρο με τις γραφές
 
Ευθύς εξαρχής λέω ότι με συγκινούν τα θέματα που ξανοίγονται στον κοινωνικό χώρο, αφουγκράζονται την κίνηση της ιστορίας και συνομιλούν με τις πολιτικές εξελίξεις. Ας έχει περάσει από πάνω μας ο οδοστρωτήρας της οικονομικής, της κοινωνικής και της επιδημιολογικης κρίσης, λογοτεχνικώς επιμένουμε στο φάσμα του εγώ, της ιδιωτικής μνήμης, της γλώσσας και της αυτονααφορικότητας – πράγμα όχι κατά ανάγκη κακό, αλλά σίγουρα μη επαρκές για την αισθητική έκφραση της πραγματικότητας. Κι ενώ στη μουσική δημιουργία πληθαίνουν οι καλλιτέχνες που εισάγουν το κοινωνικοπολιτικο θέμα στο έργο τους, και μάλιστα με πολύ αιχμηρό στίχο, στον χώρο της γραφής είναι μετρημένοι αυτοί που καταγίνονται με τέτοια θέματα και παράγουν κριτικό λόγο – ανάμεσά τους ένα απ’ τα πρώτα ονόματα που φέρνω στο μυαλό είναι η Ελένη Πριοβόλου.

Η Ελένη Πριοβόλου υπογράφει μια βαθιά ανθρώπινη ιστορία, βγαλμένη μέσα από τη ζωή, εμποτισμένη από την ανάγκη της να προσεγγίσει ιδεολογικά θέματα κοινωνικής κριτικής.

Η Ελένη Πριοβόλου είναι ως συγγραφέας γνωστή κυρίως για τα κοινωνικό-ιστορικά της μυθιστορήματα και για τα μυθιστορήματά της για εφήβους και νέους.

Έχει ακόμα γράψει βιβλία για αναγνώστες μικρής ηλικίας και τέλος μυθιστορήματα με φαινομενικά ρεαλιστική υπόθεση, αλλά που στην ουσία χρησιμοποιούν με ένα εντελώς πρωτότυπο τρόπο, την φαντασία ως υποστηρίκτρια του ρεαλισμού και της πολιτικής κριτικής.

Η μνήμη και το τραύμα κατέχουν κυρίαρχη θέση στη θεματολογία της Σόνιας Ζαχαράτου και οι πλείονες των ηρώων της είναι άτομα με διαμπερή τραύματα.

Ο φιλόσοφος και διανοητής Φωκάς Κορέσιος, μία λαμπρή μορφή του ελληνικού πνεύματος τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, μετά από μια σειρά αρνήσεων αφήγησης της ζωής και του έργου του, αποφασίζει στη αυγή του 21ου αιώνα να χαρίσει στη σκηνοθέτρια Άσπα Παμπλέκη, το ρόλο της εξομολόγου του με σκοπό να γυριστεί ένα ντοκιμαντέρ για τη μέχρι τώρα ζωή του. Έτσι ο εθνικοπατριωτισμός της προπολεμικής καλής κοινωνίας των Αθηνών, οι μέρες του έπους του ’40 και της αντίστασης κατά του γερμανικού φασισμού μαζί με τις πρώτες κινήσεις της εμφύλιας διαμάχης, λίγο πριν την μεταπήδηση στο Παρίσι της διανόησης, και συγκεκριμένα στους λογοτεχνικούς και φιλοσοφικούς κύκλους του Ζαν Πωλ Σαρτρ, της Σιμόν ντε Μποβουάρ και του Αντρέ Καμύ και την οριστική επιστροφή στην Αίγινα τη δεκαετία του ’80, εισβάλλουν ως ιστορικό φόντο ενός πολυεπίπεδου μυθιστορήματος, που παρότι απέχει παρασάγγας από ένα τυπικό ιστορικό μυθιστόρημα- καθώς εξυπηρετεί μια πιο ειλικρινή σκοπιά, δεν πρέπει εντούτοις να παραβλέψουμε το ιστορικό ντύμα με το οποίο έχουν ενδυθεί οι σελίδες του καθρεφτίζοντας, ως επί το πλείστον, τη σύσταση της ελληνικής αστικής κοινωνίας του 20ου αιώνα.

Ματωμένα φραουλοχώραφα, μετανάστες εργάτες, μαύρη εργασία και άγρια εκμετάλλευση, πατριαρχία και συναισθηματική κακοποίηση, ρατσισμός, επιθέσεις της ελληνικής Κου Κλουξ Κλαν, αγορασμένες ψήφοι για τους «δικούς» πολιτικούς, «λαδωμένες» αρχές, οικογενειακά δράματα, όλες οι παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας του 21ου αιώνα, αλλά και η πρόταση-ελπίδα για την καλλιέργεια της αγάπης και τη συμφιλίωση του ανθρώπου με τη φύση και τη φύση του, διατρέχουν με ενδιαφέροντα τρόπο το νέο βιβλίο της Ελένης Πριοβόλου «Το δέντρο με τις φωλιές» (εκδόσεις Καστανιώτη).

Η τρυφερότητα στον μέγιστο βαθμό. Αν δεν είχε κάποιες σκληρές σκέψεις για τις σχέσεις μεταξύ αταίριαστων αδελφών και για την απομυθοποιητική βία των πολιτικών παραγόντων και κομματαρχών, θα έλεγα πως είναι υπόδειγμα εφηβικής λογοτεχνίας. Γιατί όμως δεν πρέπει να μαθαίνουν οι έφηβοι και να πληροφορούνται για τις σκοτεινές όψεις και πτυχές τής πραγματικότητας;

Η Ελένη Πριοβόλου, πολυβραβευμένη και πολυταξιδεμένη στα βρεγμένα μάτια των αναγνωστών, έχει την τύχη (και το προνόμιο) να απολαμβάνει εν ζωή τούς καρπούς των κόπων της.

Πέμπτη, 09 Δεκεμβρίου 2021 11:15

Κατερίνα Δημόκα: «Δυο στόματα»

Ακούμε συχνά ότι οι έφηβοι δε διαβάζουν, και έτσι οι συγγραφείς της παιδικής λογοτεχνίας προτιμούν να γράφουν για παιδιά μικρότερων ηλικιών. Κατά συνέπεια, είναι λίγα τα βιβλία που απευθύνονται στο εφηβικό κοινό. Διάβασα τελευταία πολλές στατιστικές που δείχνουν πως δε γράφονται τόσο πολλά βιβλία για τους εφήβους και πως οι συγγραφείς της παιδικής λογοτεχνίας προτιμούν τα εικονογραφημένα βιβλία για μικρότερες ηλικίες· όχι γιατί είναι πιο εύκολο (εγώ το θεωρώ πάρα πολύ δύσκολο), αλλά γιατί οι νέοι ξεφεύγουν λίγο στην περίοδο της εφηβείας τους από την ανάγνωση, προτιμούν τα ηλεκτρονικά μέσα και την τεχνολογία.

Όπως και στο προηγούμενο βιβλίο του με τίτλο «Η Κασσάνδρα στη μαύρη άμμο», ο Μάνος Κοντολέων δημιουργεί μια δική του Κασσάνδρα, μια μυθική, σημερινή και παντοτινή λογοτεχνική ηρωίδα, έτσι και στο πρόσφατο μυθιστόρημά του, «Οι σκιές της Κλυταιμνήστρας», αποπειράται το ίδιο. Μας προσφέρει μια λογοτεχνική ηρωίδα, βουτώντας στην ολόπλευρη προσωπικότητα και τον ψυχισμό της γυναίκας Κλυταιμνήστρας.