«Τι να την κάνεις την αγάπη αν τη φυλάς μέσα σου χωρίς προορισμό;»

Στη μέση του κάμπου, σε μια καλύβα που τη μετέτρεψε σε σπίτι, ζει η Μαρία, το τέταρτο παιδί του μεγαλοκτηματία και πολιτικού παράγοντα της περιοχής. Μετά από τον θάνατο του πατέρα της, που ήταν και ο μόνος από τον οποίο ένιωσε αγάπη, παραχώρησε την υπόλοιπη περιουσία στα τρία της αδέρφια και κράτησε μόνο την καλύβα και λίγα στρέμματα γης. Εκεί έφτιαξε ένα θερμοκήπιο όπου καλλιεργεί λουλούδια και βιοπορίζεται από αυτό. Το σπίτι της βρίσκεται δίπλα σε έναν αιωνόβιο πλάτανο, στα κλαδιά του οποίου φτιάχνουν τις φωλιές τους κάθε λογής πουλιά. Η Μαρία τα λατρεύει, τα παρατηρεί με τις ώρες, ξέρει να ξεχωρίζει και να αναπαράγει τις φωνές τους, ζηλεύει την ελευθερία τους και θεωρεί ότι είναι τα πιο ευτυχισμένα πλάσματα στη γη.

Ένα βιβλίο για αυτούς που σκέφτονται ελεύθερα, για όλους εκείνους που δεν υποτάσσονται στις κοινωνικές συμβάσεις και τις επιταγές του καταστημένου, ένα βιβλίο για όλους τους κατατρεγμένους και τους απάτριδες αυτού του κόσμου, εκείνους που, όπως τα πουλιά, δεν διστάζουν να ταξιδεύουν αέναα προς αναζήτηση ενός νέου τόπου κατοικίας και μιας καλύτερης ζωής. Σε όλες αυτές τις ψυχές είναι αφιερωμένο το νέο βιβλίο της Ελένης Πριοβόλου με τίτλο «Το δέντρο με τις φωλιές» και για όλους εκείνους μιλάει.

Η φτώχεια και η ανεργία και η έλλειψη ιδεολογικού προσανατολισμού δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθεί το ναζιστικό μόρφωμα.

«Η λογοτεχνία δεν είναι φωλιά, είναι κραυγή» λέει η Ελένη Πριοβόλου. Με τη βελούδινη γραφή της χτυπάει ανελέητα κάθε δυσμορφία της κοινωνίας και των συστημάτων που πληγώνουν τους ανθρώπους. Καθώς συζητάμε για το καινούργιό της βιβλίο «Το δέντρο με τις φωλιές» (εκδόσεις Καστανιώτη), γίνεται εμφανής η προσήλωσή της στην έννοια του πολίτη. Είτε γράφει ιστορικά μυθιστορήματα είτε βιβλία για παιδιά ή αναμετριέται με μεγάλα ζητήματα που απασχολούν τον σύγχρονο άνθρωπο, όπως στην προκειμένη περίπτωση το μεταναστευτικό-προσφυγικό, φροντίζει να θυμίζει με κομψότητα πόσο πολιτική πράξη είναι η γραφή. «Η λογοτεχνία και η Αριστερά είναι η ζωή μου ολόκληρη» ομολογεί. Καθώς θυμάται τις πρώτες ώρες του απριλιανού καθεστώτος όταν έζησε τον απόλυτο φόβο, καθώς ο χωροφύλακας εισέβαλε στο σπίτι με μια κλοτσιά στην πόρτα για να συλλάβει τον πατέρα της, επιμένει ότι «όταν νικάς τον φόβο, κάνεις βήμα προς την ελευθερία». Καθώς κοιτά προς το μέλλον, διαγιγνώσκει ότι «η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν θα ενδιαφέρεται για έναν Τολστόι, έναν Μπαλζάκ, έναν Ντοστογιέφσκι». Από τα νεοναζιστικά μορφώματα μέχρι την ένδεια του εκπαιδευτικού συστήματος και από τη δραστηριοποίησή της στο Δίκτυο Γυναικών Συγγραφέων κατά της Έμφυλης Βίας και των Γυναικοκτονιών «Η Φωνή της» μέχρι την Τεχνητή Νοημοσύνη, η Ε. Πριοβόλου μιλάει με νηφαλιότητα για όλα όσα την κινητοποιούν ως πολίτη και την εμπνέουν ως συγγραφέα.

Η Ελένη Πριοβόλου μας ξαφνιάζει κάθε φορά με τα θέματα των βιβλίων της. Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους και κάθε φορά αποδίδεται τέλεια το κλίμα και η ατμόσφαιρα της εποχής. Είναι φανερό ότι δεν γράφει τα λογοτεχνικά της έργα ελαφρά τη καρδία, αλλά με μελέτη, σκέψη, λογοτεχνική φαντασία και ιδιαίτερη ευαισθησία.

Όσο μεγαλώνω τόσο πιο δύσκολη γίνεται η ανάγνωση βιβλίων. Όμως, κάποιες φορές τα βιβλία γίνονται μια ζεστή αγκαλιά και μια παρέα που δύσκολα αποχωρίζομαι. Ταχυδρομικά, έλαβα δώρο το νέο βιβλίο της φίλης συγγραφέως Ελένης Πριοβόλου «Το δέντρο με τις φωλιές». Η αφιέρωση της μοναδική και εγκάρδια που σα βάλσαμο έσταξε στην καρδιά μου. Τοποθέτησα το βιβλίο στις εκκρεμότητες διότι τέλειωνα ένα άλλο που μάλλον με άφηνε αδιάφορο.

Η πολυγραφότατη Ελένη Πριοβόλου, μετά την έκδοση του τελευταίου μυθιστορήματός της με τίτλο «Μια στιγμή μέσα στον χρόνο» (2021), επανέρχεται με ένα ακόμα κοινωνικό-πολιτικό μυθιστόρημα για ενήλικες, προηγήθηκε η νουβέλα «Η καραμέλα» (2017). «Το δέντρο με τις φωλιές» είναι, όπως πολύ σωστά αναφέρεται και στο οπισθόφυλλο, «Ένα βιβλίο για τους ενδημικούς και αποδημητικούς ανθρώπους, που σαν τα πουλιά ψάχνουν να βρουν ασφαλές καταφύγιο, πάντα απάτριδες και πάντα κυνηγημένοι.»

Ελένη Πριοβόλου: «Για μένα η λογοτεχνία είναι και αυτογνωσία»

Ακούστε το podcast εδώ.

Το δέντρο με τις γραφές
 
Ευθύς εξαρχής λέω ότι με συγκινούν τα θέματα που ξανοίγονται στον κοινωνικό χώρο, αφουγκράζονται την κίνηση της ιστορίας και συνομιλούν με τις πολιτικές εξελίξεις. Ας έχει περάσει από πάνω μας ο οδοστρωτήρας της οικονομικής, της κοινωνικής και της επιδημιολογικης κρίσης, λογοτεχνικώς επιμένουμε στο φάσμα του εγώ, της ιδιωτικής μνήμης, της γλώσσας και της αυτονααφορικότητας – πράγμα όχι κατά ανάγκη κακό, αλλά σίγουρα μη επαρκές για την αισθητική έκφραση της πραγματικότητας. Κι ενώ στη μουσική δημιουργία πληθαίνουν οι καλλιτέχνες που εισάγουν το κοινωνικοπολιτικο θέμα στο έργο τους, και μάλιστα με πολύ αιχμηρό στίχο, στον χώρο της γραφής είναι μετρημένοι αυτοί που καταγίνονται με τέτοια θέματα και παράγουν κριτικό λόγο – ανάμεσά τους ένα απ’ τα πρώτα ονόματα που φέρνω στο μυαλό είναι η Ελένη Πριοβόλου.

Η Ελένη Πριοβόλου υπογράφει μια βαθιά ανθρώπινη ιστορία, βγαλμένη μέσα από τη ζωή, εμποτισμένη από την ανάγκη της να προσεγγίσει ιδεολογικά θέματα κοινωνικής κριτικής.

Η Ελένη Πριοβόλου είναι ως συγγραφέας γνωστή κυρίως για τα κοινωνικό-ιστορικά της μυθιστορήματα και για τα μυθιστορήματά της για εφήβους και νέους.

Έχει ακόμα γράψει βιβλία για αναγνώστες μικρής ηλικίας και τέλος μυθιστορήματα με φαινομενικά ρεαλιστική υπόθεση, αλλά που στην ουσία χρησιμοποιούν με ένα εντελώς πρωτότυπο τρόπο, την φαντασία ως υποστηρίκτρια του ρεαλισμού και της πολιτικής κριτικής.