Συζήτηση της συγγραφέα Ελένης Πριοβόλου
με τον Ηλία Κορδαλή*

Ένα βιβλίο σταθμός στη λογοτεχνική πορεία της βραβευμένης Ελένης Πριοβόλου, κυρίας της Λογοτεχνίας με πολύ ιδιαίτερη πένα. Το βιβλίο περικλείει όλα τα χρώματα και τα αρώματα της λάγνας και μαγευτικής Ανατολής. Βιβλίο πολυδιάστατο, κομίζει ένα μήνυμα βαθύτατα αντιπολεμικό, διαποτισμένο σε κάθε σελίδα με όλον εκείνο τον πόνο των ανθρώπων της Μέσης Ανατολής και την απεγνωσμένη επιθυμία τους για μια ήσυχη ζωή που να μην την σκιάζει ο ζόφος του πολέμου. Η Μέση Ανατολή δεν αποκαλείται τυχαία “πυριτιδαποθήκη του κόσμου” και η συγγραφέας φαίνεται να το γνωρίζει αυτό πολύ καλά. Μέχρι σήμερα, ελάχιστοι συγγραφείς στη χώρα μας έχουν σκύψει επάνω από τον πόνο των τυραννισμένων αυτών ανθρώπων της Γης της Εδέμ με τρόπο τόσο βαθιά συναισθηματικό, τόσο βαθιά ανθρώπινο, όσο η Ελένη Πριοβόλου. Και πραγματικά, ο συνδυασμός της εκ βαθέων γνώσης για την πολύπλοκη πολιτική ιστορία της περιοχής, με την ανάδειξη της βασανισμένης καθημερινότητας των απλών ανθρώπων που υφίστανται το βάρος του πολέμου, είναι μοναδικός και δεν πετυχαίνει πάντοτε στα ιστορικά μυθιστορήματα.

Η «Καραμέλα» της Ελένης Πριοβόλου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη είναι μία νουβέλα με παραπλανητικό εξώφυλλο. Πίσω από το νοσταλγικό του ροζ, στην άλλη πλευρά του καθρέφτη, κρύβεται ένα αποφασισμένο, απειλητικό βλέμμα. Η γυναίκα – Καραμέλα μας υπόσχεται μια «διαβολεμένη ιστορία» και η σαγήνη της αρχίζει από την πρώτη σελίδα.

Σαν ο έρωτας σε μαγέψει, ακολούθα τον.
Όσο κι αν οι δρόμοι του είναι τραχιοί και απότομοι.
Κι όταν οι φτερούγες του σε τυλίξουν,
γείρε πάνω του,
όσο κι αν το σπαθί που κρύβει το φτέρωμά του μπορεί να σε πληγώσει.

Χαλίλ Γκιμπράν

H Ελένη Πριοβόλου μιλάει στην ATHENS VOICE για το νέο της βιβλίο «Στη ζωή νωρίς νυχτώνει» (εκδ. Καστανιώτη), για τη ζωή της και τα επόμενα σχέδιά της.

H Άρια, σε προχωρημένη ηλικία και άρρωστη πολύ, ίσως ετοιμοθάνατη, ξεκαθαρίζει το σπίτι και τις αναμνήσεις της. Το μυαλό της την γυρίζει πίσω, στο καλοκαίρι του 1963, τότε που πρωτοανταμώθηκε με την Οριάνθη. «την όμορφη οπτασία της νιότης της που ενσωματώθηκε στ’ όνειρο». Μια φούστα στάθηκε η αφορμή για να θυμηθεί η Άρια την ιστορία που κρύβει στις πολυκαιρισμένες αλλά άφθαρτες ίνες της και να αφηγηθεί την πρώτη τους συγκυριακή συνάντηση στον κινηματογράφο και την απότομη εξαφάνισή της γυναίκας που πίστεψε από την πρώτη στιγμή πως θα γίνει η πιο στενή της φίλη.

Η συγγραφέας μοιράζεται μαζί μας όσα την ενέπνευσαν για το νέο της μυθιστόρημα, αλλά και εμπειρίες ζωής που αποστάχθηκαν σε φράσεις του βιβλίου.

Για το μυθιστόρημα της Ελένης Πριοβόλου «Στη ζωή νωρίς νυχτώνει» (εκδ. Καστανιώτη).

Της Διώνης Δημητριάδου

«Η μοίρα και το τυχαίο ορίζουν τις διαδρομές, και κανένας δεν μπορεί να τις προσπεράσει». Πολλές φορές διαβάζοντας το νέο μυθιστόρημα της Ελένης Πριοβόλου επαληθεύεται η παραπάνω αλήθεια. Δύο συνθήκες αντιθετικές που αντιμάχονται το αυτεξούσιο του ανθρώπου – οικτρά ματαιωμένο κάτω από τη δύναμή τους. Το μοιραίο και το τυχαίο κινούμενα μέσα στον χρόνο (που έτσι κι αλλιώς δεν τον ορίζουμε, μόνο τον ερμηνεύουμε κατά το δοκούν και τον ενσωματώνουμε στη ζωή μας) αποφασίζουν τι θα χαθεί και τι θα διασωθεί. Ίσως όχι πάντα αυτό που αξίζει αλλά οπωσδήποτε αυτό που έχει τη δύναμη να ιστορηθεί, μέσα από τις προσωπικές αφηγήσεις ή τις λογοτεχνικές εκδοχές τους.

Αθήνα 1963. Η Άρια και η Οριάν έχουν μόλις γίνει φίλες, όμως η ζωή σύντομα θα τις χωρίσει. Η Οριάν θα επιστρέψει στη Βηρυτό, όπου βρίσκεται ο πατέρας της ως Πρέσβης, θα ερωτευτεί, θα παντρευτεί και θα βιώσει τον πόλεμο του Λιβάνου. Η Άρια θα ζήσει την δικτατορία του ’67, θα αποκτήσει οικογένεια, θα βρεθεί αντιμέτωπη με την ασθένεια του καρκίνου. Οι δύο ηρωίδες θα ζήσουν εντελώς ξεχωριστές ζωές, οι οποίες ωστόσο συνδέονται μοιραία με αναπάντεχους τρόπους, για να φτάσουν και πάλι στην Αθήνα του 2015.

Σαν μια γλυκιά πλημμυρίδα σε παρασέρνει η αφήγηση της Ελένης Πριοβόλου σε μια μακρά και πολυδαίδαλη περιπλάνηση στις σελίδες του τελευταίου βιβλίου της, με τον τίτλο Στη ζωή νωρίς νυχτώνει. Στο πολυσέλιδο αυτό μυθιστόρημα, που αδυνατείς να το αφήσεις απ’ τα χέρια σου, η συγγραφέας πραγματεύεται τη ζωή δυο γυναικών, της Άριας, από την Αθήνα της δεκαετίας του ’60, και της Οριάνθης, από τη Βηρυτό. Εξασκημένη στη μεγάλη αφήγηση η Ελένη Πριοβόλου και δεινή παραμυθού –έχει ήδη σημαντικό αριθμό παιδικών και εφηβικών βιβλίων στο βιογραφικό της– αλλά και με σαφή ποιητική διάθεση ξετυλίγει τις ιστορίες των δυο γυναικών, συνδέοντάς τες με τις πολιτικές συγκυρίες της εποχής τους. Η μεγάλη Ιστορία είναι το κάδρο μέσα στο οποίο εξυφαίνονται οι δυο αυτοί παράλληλοι βίοι, και όχι μόνο.